Nga Neritan Ceka
Një tingëllimë telefoni, një bisedë me Moikomin, krejt e ndryshme nga disa dhjetëra të tjera të shkëmbyera në muajt e karantinës, një zë i dobësuar, sikur vinte nga një horizont i largët i jetës, ky është kujtimi i fundit i një miqësie mbi dyzetvjeçare. Pastaj mesazhi i Lidës që niste me fjalët “E pabesueshme!”. Dhe vërtet duket sikur nuk ka ngjarë, sikur Moikomi është aty prej ditësh, në përpjekje për të thënë ende diçka shumë të rëndësishme, për të shkruar edhe disa faqe në librin e tij të radhës me titull “Libri i jetës”. Ndoshta është atje siç shkruan në poezinë e tij, “i mashtruar për të pritur përjetësinë”. Është bardi i eposit shqiptar në misionin e Mujit për t’u strehuar në shpellën e përjetësisë, në pritje të rikthimit të kohës së heronjve. E kemi biseduar bashkë këtë motiv, se si cikli homerik i Mujit dhe Halilit mbyllet me një prozë. Një tregim i thjeshtë për Mujin, që takohet me një të përkequn, që mbante një pushkë në dorë dhe që e bind se mund ta vriste kreshnikun që nga larg me një të shtënë të vetme. Atëbotë, Muji e kuptoi se koha e heronjve që ndesheshin ballë për ballë, me topuzë e shpata, kishte mbaruar dhe u mbyll në një shpellë, ku gjendet ende sot.
Ja që gabohen, sepse Moikomi është atje në pragun e përjetësisë, ashtu siç thotë në vargjet e tij: “Ngrihem në qiej/Ndërmjet hardhisë/Së mbirë në varrin tim”. Është në librat e tij, që janë dialogë të hapur, fraza biblike të një parathënie të librit të tij të jetës. Ndoshta kam njohur më shumë Moikomin arkeolog, shokun tim të ekspeditave nënujore në Karaburun apo të konferencave ndërkombëtare në Gjermani, por kam adhuruar poetin e jashtëzakonshëm, koshient për unikumin e tij. Dishepull i Migjenit, i poetit pa paraardhës, siç e quante, ishte edhe ai një tjetër poet i një rruge vetmitare. Një poet që lexohet dhe rilexohet, duke zbuluar madhështinë dhe njëkohësisht thellësinë e çdo vargu. Një poet që të kujton edhe Uitmanin, por edhe Lorkën, edhe Seferis. Një poet që Shqipëria i hap plagë nga dhimbja për atë që nuk mund të bëhet për shkak të Turëve, për shkak të njerëzve të vegjël. Zot, ruaje Moikomin nga vjedhja prej tyre, përmes kurorave hipokrite, nderimeve pas vdekjes, shpalljes muze të bibliotekës së tij, vendosjes së ndonjë pllake në shtëpinë që nuk e vizituan kurrë.
Madhështorja shikohet në largësi, shkruante Esenini. Që sot largohemi nga Moikomi me ngushëllimin se do të dallojmë një poet të papërsëritshëm në fuqinë e mendimit të tij, në hapësirën që e pushton vetëm me pak vargje, që duket sikur rrjedhin nga librat e shenjtë. Do ta kujtoj me librin e tij më të dashur, “Plagosje e Kujtesës”, që qëndron gjithmonë nën abazhurin tim, bashkë me Dritëroin, Kavafis, Elitis, por edhe nga një foto e përbashkët në Bylis, bashkë me etërit e arkeologjisë shqiptare, Hasan Cekën, Selim Islamin dhe Frano Prendin.
Sit tibi terra levis!