“Urat”- cikël poetik nga poeti arbëresh Mario Bellizi

Kulturë Libri

Mario Bellizzi (Bellici) ka lindur në Shën Vasil, në Kalabri, në jug të Italisë; vend i lashtë, i populluar nga refugjatët shqiptarë të shekullit XV. Ai mëson matematikë dhe fizikë, është i interesuar në poezi, antropologji dhe etnologji, sidomos në botën arbereshë dhe ballkanike. Është pjesë e Lëvizjes Poetë pa Kufij që vepron në vendet e Mesdheut dhe në Ballkan. Ai shkruan në idiomën arbrisht që ka rrënjë të thella në kulturën gojore. Ka marrë pjesë si folës në Seminarin Ndërkombëtar në Kosovë, në Prishtinë, në vitin 2000, etj. Në vitin 2006 ka mbajtur dy seminare në Universitetin e Kalabrisë, me tema: “Kufijtë tokësorë dhe perimetrit të shpirtit” dhe “Fraktale kromatike dhe vendet e ngjashmërive” në lidhje me realitetet shqiptare të Ballkanit dhe arbëreshë. Ka fituar çmimin ndërkombëtar “Tribute to Kulturës”, qyteti Villa San Giovanni-Itali për librin Vallja e Zanave -Përralla dhe legjenda e fshatrave arbëreshe të Parkut Kombëtar Pollino, 2000; u dha në vitin 2005, dhe çmimi prestigjioz “Qiriu Naimit” Tetova – në Maqedoni, në Festivalin ndërkombëtar i kushtuar Naim Frashërit.

Botoi këto vepra:

Antologjia poetike: Shën Vasil (1982)

Kristla, 1983 e ribotuar në revistën kosovare ‘Fjala’;

Nga stërgjyshja Bukura Morea drejt Bukurën More pavende         (1988);

Shën Vasili i Madh (1995) Itali;

Vallja e Zanave (2000) – Itali;

Kush jemi na tani? (1997) – Kosova;

Dalja e fundit në Bukurën Morea (2003) – Itali;

Jan di lula monosaqa (Sytë dhe violetët) (2004) – Itali;

Me Dionisin drejt Konstandinopojes (2006) – Itali;

Anemoni i kuqe dhe zogjtë e De Radas (2006) – Itali.

Good bye Shin Vasil (2008) Itali;

Kisha e Refugjatëve (2014) Itali;

Anketuesit e mbretit (2018) Itali;

Pasqyra dhe hija (Poezi kurbeti nga Ballkani në Mesdhe), 2018

 

 

Disa nga poezitë më të bukura nga Mario Bellizi:

 

URAT

 

Kemi shkuar larg

pa arritur

atje ku gjella fsheh jetën

Urat mbi agimet e Mesdetit

janë të këputura

me kaq, unë ec pezull pranë dy ëngjëjve

mosbesues

që vërejën tue buzëqeshur

me gojë koralli.

Askush do të shijë udhët

që poetët përshkruajnë, kot.

 

 

KONCERT PËR PËRRALLË DHE OBOE

 

Një rreshtë, dy rreshta, tri rreshta pleqësh

brenda një qishë një orkestër i bie

po fëmijët janë gjetkë.

Zëri rrëfen një përrallë

një violë një violinë një oboe një klarinë

dëgjojnë.

Emisioni i lajmeve, parashikimi i motit,

Bursa e vlerave, programi televiziv …

Fëmijët s’janë këtu!

Janë e flën.

Është vonë, sa keq më vjen!

Poka, fëmijë, unë ju taks, se nesër,

dua t’ju rrëfej një përrallë

me orkestrën time

gjatë zallit guror të Mesdheut.

Fëmijët

një rreshtë, dy rreshta, tri rreshta

lëshojnë

nga gjithë vërat e përrallave kurrë të treguara

e do të thërrasën

“Qëndro, qëndro!

Duam të hyjmë edhe ne në përrallë!”

 

 

 

TRE TRËNDAFILA

 

Bleva tre trëndafila të kuq

e i ngallosa brenda gotës së zakonshme.

I pari trëndafil është kushtuar muezinit

të mjerë, që në agim na pëshpëriti në veshë

nga maja e Gjithësisë

lutje për shpirtrat tanë të qëlluar.

Të dytin trëndafil e mbajta për sytë e mi të trishtuar

dhe të etur për të kuqen-ikonë.

Trëndafili i tretë ishte një uratë për ty

trup prej mjalti dhe papirusi

trup i ngjeshur me brumë ishujsh

kravela me trajtë petali.

 

 

 

SKOTISA NATËN

 

Natën e bëra thela thela me toprën2 e përrallëvat

gjaku i saj është dritë

(si dinë edhe dallëndyshet!)

po nani, nani çë ngë kam më ku të fshihem

ku të prëhem?

Do të doja të kumbisesha mbi një shtrat

me nënkrija kashte e dy ëngjëj për anë

me errësirën çë pikset si gjizë …

Po nani çë skotisa Natën s’është më e mundur!

Shih ç’dëm bëra!

Nxëra sytë me duart e mia e qëndrova si buriu!

1. therta

2. sëpatën

3. jastëk, nënkresë 

4. u verbova

5. urithi

 

 

 

Share: